Diksiyon Bozukluklarının Nedenleri

Telâffuz(söyleyiş/boğumlanma) bozuklukları
Seslerin uygun çıkaklarına göre söylenmemesiyle oluşur. Konuşma dilinin sesleri, İstanbul ağzının seslerinden oluşmalı; yöresel (mahallî) sesler çıkartılmamalıdır.Vurgu Yanlışları

Vurgunun yanlış yere kaymasıyla ortaya çıkar. Vurgu, söze değer katar; dinleyicinin dikkatini çekerek anlamın kavranmasını kolaylaştırır; sesi, söyleyişi, sözdeki ezgiyi canlandırır. Vurgusuz bir konuşmada anlam yeterince belirmez ya da gereken etki sağlanamaz. Vurgu yanlışlığı, anlamı değiştirebilir. Dilin en karmaşık ve keşfedilemeyen gizemlerinden biri olan vurgu konusunda var olan kurallar, şu ana kadar bütünüyle ortaya konulamamıştır.

Yanlış Tonlama
Ses titreşimlerinin yükselip alçalması anlamına gelen tonun, cümle akışında uygun biçimde kullanılmamasıdır. Tonlama, konuşma dilinde vardır, yazı dilinde yoktur. Çünkü tonlama, sese dayanan bir söyleyiş kuralıdır. Konuşmanın anlamını belirginleştirmek, duygulara açıklık kazandırmak için kelimeler, daha çok da ilk heceler; ezgili, canlı söylenir. Bu tür söylenişe Ton denir. (S. SARICA – M. GÜNDÜZ, Güzel Konuşma Yazma, s. 242 / 243)
 
Ulama Yanlışları
Söz içindeki heceler arasında belli belirsiz duraklar vardır. Sesler, heceler hâlinde çıkarılmasına karşılık bu duraklar konuşma esnasında hissedilmez. Türkçede temel kural, ünsüzle biten hecelerden sonra ünlü ile başlayan bir hecenin gelmesi durumunda, hecenin sonundaki ünsüzün sonraki heceye ulanmasıdır:

Doğal olarak, yazıda ayrı kelimeler hâlinde görülen cümleler de, söyleyişte farklı biçimlerle ortaya çıkar.Bir cümle içinde söylenen kelimeler arasındaki duraklar ve ulamalar ancak o dilin konuşurları tarafından hissedilebilir. Birkaç kelimenin birleşerek tek bir kelime hâline gelmiş gibi işitilmesi ulamanın sonucudur. Açık ve net konuşabilmek endişesiyle her sözden sonra duraklanması, ulama yapılmaması kesik kesik bir konuşmaya yol açmaktadır. Bu da dilin doğal yapısına aykırıdır ve dolayısıyla bir diksiyon bozukluğudur. Nitekim, böyle bir konuşma, dinleyenlerde olumsuz ve rahatsız edici bir tepki yaratır.

Tekdüzelik
Sesin cümledeki anlama göre perdelenmemesi, iniş çıkışlar göster-memesidir.
 
Yersiz Durgu ve Duraklar
Vurgunun, anlamın, tonlamanın gerektirmediği yerlerde yapılan duraklamalardır.
 
Sesleri ve Heceleri Yutma
Türkçe’de yazılan bütün harfler, kendi ses değerleriyle seslendirilmelidir. Bu seslerden bazılarını yutmak, söylememek bir diksiyon hatasıdır. Standart Türkçe’de (İstanbul ağzında) kalıplaşmış kimi kelimeler dışında genellikle acelecilikten kaynaklanan seslerin ya da hecelerin söylenmemesi yanlıştır.

Diksiyon Bozukluklarının Nedenleri” hakkında 5 yorum

  1. Kolay gelsin Şule hanım 1sinifa giden çocuğum bazı harfleri okuyor amma tam çıkaramıyor neden oluyo acaba mesale (r) (ç) daha bunun gibi bir iki harf daha var okulda öğretmende zorluyo biraz bizi bide ön dişleri fazla antibiyoktikden dolayı döküldü ne yapmamız lazım acaba yardımcı olursanız sevinirim hayırlı günler dilerim

    • Merhaba
      Sesletim bozukluğu olabilir. Tabii bu problemin olup olmadığının tespiti için bir uzmanın görmesi gerekiyor.
      Konuşma bozukluğu yerleşmeden, küçük yaşlarda yapılan terapi kısa sürede ve etkili sonuç verir.
      O nedenle mutlaka bir dil ve konuşma terapistinden yardım almalısınız.

  2. Merhabalar sule haınm size bir sey danışmak istiyorum benim ikinci sinifa giden çocugum var dikleksinin butun ozelligi var acaba bunun icin nasil yol alabilirim.
    Psikiyatri ilac veriyor, ben ilac istemiyorum ne yapmalıyım.
    Teşekkürler

    • Merhaba,
      İlacı odaklanma için veriyor olabilirler. Çünkü disleksi ve hiperaktivite birbirini tetikliyor olabilir. Disleksik çocuğun eğitimi kolay değil. Sabır isteyen bir süreç. En önemlisi de kendinizi bu konuda yeterince eğitmeniz olacaktır. Dışarıdan ne kadar destek alsanız da çocuğunuzun en birincil eğitmeni siz olacaksınız. Derslerinde mutlaka destek olmanız onun nasıl öğrendiğini keşfetmeniz ve ona göre sabırla devam etmeniz gerekir. Okuma yarışması gibi diğer çocuklarla kıyaslanacak bir sürece hiç bir zaman sokmayın.Önemli olan hızlı değil doğru okumasıdır. Öğretmeni ile mutlaka irtibatlı olun, çocuğun durumunu onunla paylaşın ve birlikte yol haritası belirleyin.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir