Hızlı okuma kavramları

SAPTAMALAR: Biz okurken, gözlerimizin satır boyunca kesintisiz bir şekilde sona doğru kaydığını sanırız. Gözlerimiz fotoğraf makinesi ile aynı prensipler içinde çalışır. Aslında gözlerimizin satır üzerindeki yer değiştirme hareketi kesintisiz değildir. Kesik kesik sıçramalar halinde satır sonuna doğru ilerler. Gözlerimizi bu bakımdan çok geniş bir manzaranın resmini objektifine bir kerede sığdıramayıp, birkaç kerede çeken bir fotoğraf makinesine benzetebiliriz. Birçok insan, okurken hece üzerinde gözlerini bir kere durdurarak satır boyunca gereksiz bir çok sıçramalar yapar. Bir satır boyunca gözlerimiz ne kadar az sıçrama yapıyor, ne kadar az duraklıyor, biz bir bakışta ne kadar geniş bir satır parçasını görebiliyorsak; o kadar hızlı okuruz. Bir bakışta bir satırın mümkün olduğu kadar geniş bir bölümünü görmeliyiz.
Biz gözün satır üzerindeki her sıçrayışına “saptama” adını veriyoruz.
BİR SAPTAMA SIRASINDA GÖRÜLEN ŞEY: Örnek olarak “ova” kelimesini okuyan bir göz, merkez olarak “v” harfini alarak 1-2 mm aşağısına bakacaktır. Bu durumda “v” harfinin sağ ve solunda kalan diğer iki harf kolayca okunabilir. Öyleyse “ova” kelimesi her hece için ayrı bir saptama yapmadan tek bir saptamada okunabilir. Fotoğraf makinesinde tek bir film harcanabilecek bir yerde iki poz harcamaya gerek yoktur.
“Ova” kelimesi üç harften oluştuğu için bir saptamada kolayca okunabiliyor. Ya daha uzun bir kelime olsaydı ne olacaktı? Örnek olarak “ovalarından” kelimesini ele alalım. Bu kelimede 11 harf vardır. Biz gözümüzü ortada yer alan “r” harf’ine ayarladığımızda kelimenin tamamını okuyabiliyorsak hızımız yüksek olacaktır. Normal okuyucu bunu başaramaz. Hele bir metni okurken bu çok zordur. Tek başına bu kelime üzerinde çalışan kişiler bile tek bir saptamayla bu kelimeyi okumakta güçlük çekerler.
AKTİF GÖRME ALANI : Gözümüzün bir saptama sırasında satır üzerinde aktif olarak görebildiği işaretlerin genişliğine “göz yelpazesi” veya “aktif görme alanı” adını veriyoruz. Bu alan elips şeklindedir.
Yukarıda sözü geçen delikli kartonla yapılan çalışmada göz yelpazesini genişletmeye çalışıyoruz. Aşama aşama üç harfli kelimelerden başlayarak kartonun penceresinden geçen kelimeleri bir tek saptamayla okuyoruz. Yavaş yavaş kelimelerin harf sayısını artırarak göz yelpazemizi genişletiyoruz.
Göz yelpazemizin genişliği oranında hızlı okuyabiliriz.
Ayrıca iyi bir hızlı okuyucu yan yan gelen aktif görme alanlarını üst üste biniştirmemelidir. Böylece yararlanılmayan alanlar ortadan kalkar, daha hızlı okunabilir.

KÖTÜ BİR OKUYUCUNUN AKTİF GÖRME ALANLARI ÜST ÜSTE BİNER
RİTİM KAZANMAK İÇİN DAİMA İLERİYE BAKMAK GEREK :

Gözlerinizi daima ileriye bakmaya zorlayınız. Okuyamadığınız veya tam kavrayamadığınız bölümler olursa, asla geriye dönüş yapmayınız. Hızlı okuma çalışmalarında başlangıçta anlama, okuma hızına feda edilebilir. Anlayamasanız bile hızlı okuyunuz. Zamanla anlama seviyeniz normal okumada olduğundan daha yüksek seviyeye çıkacaktır.
Bunun için başlangıç çalışmalarında daima kolay metinleri seçiniz. Bu metinler aynı zamanda yazma kurallarına uygun olsun. Devrik cümlelerin sıkça yer aldığı metinlerden kaçınınız.

GÖZÜN GÖRDÜĞÜ KELİMEYİ BİÇİMİ ARACILIĞI İLE ANINDA KAVRAMASI :

Bir kelimeyi meydana getiren harfler, bir bakıma onun resmi gibidir. Biz bu kelimeyi daha önceleri o kadar çok okumuş, o kadar çok görmüşüzdür ki onu tanımakta hiç bir güçlük çekmeyiz. Çok iyi tanıdığımız bir insanı görmüş gibiyizdir. O insanı tanımak için derinden derine bir inceleme gerekmez. Üzerindeki elbiseler değişse bile tanırız. Kelimeler de çeşitli ekler alsalar bile bir bakışta kolayca tanınırlar. Biz de bundan yararlanmalıyız. Hece hece okumak yerine, kelimeleri bir bütün olarak görmeye çalışın

f. BENZER KELİMELERİ KARIŞTIRMA TEHLİKESİ :
Gözlerin görme ustalığı okumayı doğrudan etkiler. Gözümüzün benzer siluetli kelimeleri birbiriyle karıştırmaması için, çok alışkın, çok dikkatli olmak gerekir. Bu konu, yapılan hızlı okuma çalışmaları çoğaldıkça gelişecektir.

Hızlı okuma kavramları” hakkında 2 yorum

  1. Benim kızım bu yıl birinci sınıfa başladı suan elat inorm seslerini öğrendi sesleri çıkartıyor ama birleştirip okuyamiyor ne yapabiliriz nasıl anlatabilirim her akşam ağlıyor bende dayanamıyorum bende Ağlıyorum öğretmeniyle görüştüm heceleri tanımıyor diyor ne yapabilirim dedim tekrar dedi ama yapıyoruz sonuç alamıyorum lütfen yardımcı olurmusunuz?

    • Merhaba,
      Kesinlikle tekrar yapmak ve sabırlı olmak zorundasınız. Hece tablosunu çalıştırmak işinizi kolaylaştıracaktır. Görsel hafızasını da işin içine katarak daha fazla verim alabilirsiniz. Örneğin renkli iri boncuklarla veya evden fasulye gibi malzemelerle harfleri, heceleri yazdırın, grafiti gibi resimleyerek yazmasını sağlayın..
      Aşağıdaki linkte yayınlanan yazıyı okumanızı tavsiye ederim.

      Birinci sınıf anne babası olmak zor iştir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir