Hızlı anlama, hızlı kavrama okuma hızını artırır. İyi bir ritm, karşılıklı uyum sağlamış göz ve akıl, kelimelerle cümlelerin alışılmış siluetlerini çeviklikle yakalayarak, satırların üzerinde uçuşurlar.
AKLIN ÇEVİKLİĞİ GÖZLERİ UYARMALI, AKIL, DAİMA GİRİŞKENLİĞİ ELDE BULUNDURMALIDIR
Kalabalık bir trafik içinde ilerlemeye çalışan bir otomobil içinde olmaktansa, bir helikopter ile yükseklerde uçup gitmek misalinde olduğu gibi, bütüne göz gezdirmeye çalışmak gerekir. Akıl daima gözlerin önünde yer alır.
Yavaş okuma sırasında akıl büyük bir tembellik içindedir. Gözlerin okumasını bekler. Göz okuyamazsa, geriye döner, durur, çabalar; akıl neden sonra, gözün okuduğunu kavramaya çalışır. Bütün yük gözler üzerindedir. Halbuki hızlı okumada akıl, daha gözlerin okumadığı, henüz sırası gelmemiş kelimeleri tahmin etmeye, kavramaya çalışmaktadır. Akıl bu aktif haliyle gözlerin en büyük yardımcısıdır.
Yavaş okumada akıl fren görevi yaparken, hızlı okumada çekici lokomotiftir.
“Leb demeden leblebiyi anlamak” misalinde olduğu gibi, çoğu zaman sözün nasıl biteceği, hangi kelimeden sonra hangi kelimenin geleceği bellidir. Akıl girişkenliği elde tuttuğu sürece hep önde koşacak, gözler ona yetişmek için alabildiğine hızlanacaktır.
İşte hızlı okuma bu yönüyle yavaş okumadan daha büyük bir dikkat ve zihin uyanıklığı ister. Yine bu yönüyle daha başarılıdır. Hızlı okuyan bu sebeple okuduğunu yavaş okuyana nispetle çok daha iyi anlar, kavrar.
İyi düzenlenmiş bir metne bakıldığında aklın önde gitmesine yardımcı olacak birçok işaretler vardır.

AKLI UYARAN İŞARETLER :
DEVAM ET İŞARETİ :
Bu işaretler fikir akışı içinde bir değişiklik olmayacağını, yazının okunmasına hızla devam edilmesi gerektiğini bildirir. “ve, hem, daha, bundan başka, buna ilaveten, aynı zamanda, buna paralel olarak, bunun gibi, aynı şekilde vb.” böyle kelimelerdir.
Devam et işaretlerinin bir kısmı tamamlayıcı, kapatıcı mahiyettedir. Hızlı okumaya devam edilmesini belirtirken, aynı zamanda yakında fikrin sona ereceğini, konunun bağlanacağını gösterirler.
DÜŞÜNCE DEĞİŞİYOR İŞARETİ :
Bu kelimeler düşünce akışının değişeceğini, daha öncekilere zıt şeyler söyleneceğini belirtirler. “ama, fakat, lakin, halbulki, ancak… vb.” böyle kelimelerdir.
DAHA ÖNCE SÖYLENENLER GEÇERSİZDİR İŞARETİ :
Bu kelimeler daha önce söylenen söz ve fikirleri geçersiz kılarlar. “buna rağmen bilâkis, buna karşın, mamafih… vb.” böyle kelimelerdir.
SEBEP AÇIKLANACAK İŞARETİ :
Daha önce söylenenlerin sebebinin açıklanacağını gösterir. “çünkü” bu maksatla kullanılır.
HIZLI OKUMA ÇALIŞMALARINDA KULLANILAN GRAFİKLER
Hızlı okuma çalışmalarında durumumuzu belirlemek ve bizde meydana gelen gelişmeleri tespit edebilmek için bazı işaretlerden yararlanabiliriz.
a. OKUMA HIZI GRAFİĞİ :
Bu grafikte düşey olan sütunda alttan üste doğru, kelime sayılar 150′den başlayarak yirmişer yirmişer işaretlenmiştir. Her hafta bir okuma yapılır ve dakikada okunan kelime sayısı olarak belirlenen okuma hızı grafikte belirlenir.
b. ANLAMA SEVİYESİ GRAFİĞİ :
Diğer grafiğin benzeridir. Düşey sütunda okuduğumuz metni yüzde kaç anladığmız ve yatay sûtunda yapılan ölçüm sayısı işaretlenir.
c. GRAFİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ :
Hızlı okuma çalışmalarının başlangıcında hız grafiği yükselirken, anlama grafiğinde yükselme görülmeyebilir.
Ancak kısa bir süre sonra bu grafikte yükselmelidir. Değilse amacına ulaşılmamış olur.
Grafiklerde her hafta bir ölçüm bir değerlendirme yapılmalıdır. Grafiklerde bazı haftalarda düşme veya yatay bir eğri görülebilir. Bu çok normaldir. İçinde bulunduğumuz fiziki ve ruhi şartlar bizi etkileyebilir. Okuma hızım veya anlama seviyem düşüyor, gelişmiyor diye endişeye kapılmamak gerekir. Önemli olan, grafiklerde bir bütün olarak yükselen bir eğrinin meydana gelmesidir. Aradaki küçük sapmalar dikkate alınmaz.
SONUÇ VE TEKRAR:
Hızlı okuma konusunda şu, hiç akıllardan çıkmayacak bir husustur: ” ANLAMADAN, KAVRAMADAN HIZLI OKUNMAZ.” Bu yönüyle hızlı okuma, önemli bir ölçüde bilgi seviyemize, kültürümüze bağlıdır. Kelime hazinesi çok dar olan insanlar hızlı okuyamazlar. Eski, yeni, yerli, yabancı, günümüzde kullanılan; kitaplara, dergilere, gazetelere giren her kelimeyi bilmek gerekir. Hızlı okumak isteyenler her şeyden önce kelime hazinelerini genişletmelidirler.
a. Hızlı okuma için uygun bir ortam hazırlayınız.
b. Çalışmalarınızı kolaydan zora giden metinler üzerinde yapınız.
c. Asla geriye dönüşler yapmayınız.
d. Okurken ağzınız veya başka bir organınız oynamasın.
e. Okuduklarınızı zihninizden tekrarlamayınız.
f. Göz yelpazenizi genişletmeye çalışınız.
g. Saptama sayılarını azaltınız. Göz yelpazeleri mümkün olduğu kadar üst üste binişmesin.
h. Aklınız daima önde gitsin, zihnen uyanık bulunun.
ı. Delikli karton ile gerekli günlük çalışmayı yapın.
j. Satır aralama çalışması yapın.
k. Her hafta bir kez, örnek bir metin üzerinde çalışarak ölçüm yapınız.