Risk sermayesi en basit anlatımla, kendilerine finansman arayan şirketlerin veya girişimcilerin, onlara yatırım yapabilecek finansörler veya sermayedarlar ile buluşması olarak tanımlanır.
Risk sermayesi dar anlamda, yalnızca şirketlerin kuruluş aşamalarındaki yatırımları kapsamaktadır. Geniş anlamda ise, şirketlere herhangi bir aşamada yapılan yatırımları ifade etmektedir.
Son yıllarda risk sermayesi daha çok geniş anlamıyla yorumlanmaktadır.
Risk Sermayesi Nedir?
Profesyoneller tarafından oluşturulan bir fondur.Genç, dinamik, hızlı büyüme ve yüksek kârlılık potansiyeli olan projelere yatırım yapar. Şirketlerin başlangıç sermayeleri için iyi bir kaynaktır. Finans sektöründe, belirli amaçlar için kullanımı öngörülen ve bu amaçlar için oluşturulan bir finansal araçtır.Yatırım fonlarından biridir.
Risk Sermayesinin Özellikleri,
Yeni, yüksek büyüme ve kârlılık potansiyeli gösteren projelere yatırım yapar.Yatırım projesi, gelişme potansiyeli gösteren yeni teknolojileri ve malların üretimini içermeli. Bu özellikleri kapsayan projeleri olan firmalar öz varlıklarının yetersiz olması nedeni ile finans sıkıntısı çekmektedirler. Bu sebeple risk sermayesi bu tür yatırımlar için önem kazanmaktadır.
Başlangıç yatırımlarının yaygın uygulanan yatırım süresi 5-10 yıl arasıdır. Girişilen projenin özelliklerine ve şirket aşamasına göre bu süre değişiklik gösterir.
Risk sermayesi genellikle hisse senedi satın alır.(Borsa değil). Bu anlamda sermayedar büyük bir risk altında olacağı için yatırım yapacağı firma ve projeyi iyi bir inceleme ve elemeye tabi tutar. Ürün ve hizmet üretimini destekler. Şirket yönetimine katılır, stratejik kararlarda yardımcı olur.
Risk sermayesinin kapsamı yatırımlarla sınırlı değildir. Girişimci, aynı zamanda yönetsel bilgi birikimini ve deneyimini kullanmakta, aktif olarak firmanın fizibilite çalışmalarına, kuruluşuna ve yönetimine katılmaktadır. Bunun sebeplerinden biri, işletmenin yönetsel deneyimlerinin risk sermayesi şirketine göre daha az olması, diğeri ise risk sermayesi şirketi açısından üstlendiği riski azaltmak için firmayı kontrol altında tutmak istemesidir.
Her risk sermayesi şirketi kendi stratejisi doğrultusunda yatırım yapar. Bazıları genel anlamda, her sektörden projelere, her coğrafik yerleşim alanında, firmaların her aşamasında yatırım yapabilir. Bazıları da bir veya iki sektörde uzmanlaşmıştır ve sadece bir coğrafik bölgede yatırım yapar.Yüksek teknolojik yatırımlar en çok tercih edilendir.
Risk sermayesi yatırımları özellikle ABD’de başarılı bir şekilde uygulanmaktadır.
Avrupa Topluluğu ülkelerinde, risk sermayesi kaynaklarının büyük bir bölümü bankalar tarafından yaratılmaktadır.Genel olarak AT ülkelerinde risk sermayesi yatırımı, işletmenin hisse senetlerini alarak değil, borç karşılığı kredi verilerek yapılmaktadır.Çünkü bankalar risk almaktan kaçınmaktadırlar.
Dünyada, risk sermayesi yatırım ortaklıkları ihtisaslaşmışlardır. Hemen hemen her alanda yatırım yapmaktadırlar.
Ülkemizde, risk sermayesi alanında çalışmalar 1980 yılından sonra zaman zaman hızlanarak sürdürülse de, genelde istenilen sonuçlara ulaşılamamıştır.
Kaynakları, özel emeklilik, hayat sigortaları veya çok uluslu şirketlerin uzun vadeli birikimlerinden oluşur.
Türkiye içinde, ekonominin dinamizmi ve rekabetçi gelişmenin sürdürülmesi açılarından risk sermayesinin önemi artık yavaş yavaş anlaşılmakta ve risk sermayesi ile hayata geçirilecek projelerden bahsedilmektedir.
23 Eylül 2003
Şule SOYER
Jeoekonomist