Franchising, birbirinden bağımsız iki taraf arasında oluşturulan sözleşmeye dayalı bir ilişkiyi tanımlıyor. Yani, ruhsat alan, ruhsat verenin ürün ya da hizmetlerini, ticari işini, ruhsat verenin ticari markası ya da ticari adı altında satar ve böylelikle de ruhsat verenin yardım ve desteğinden faydalanır. Franchising sözleşmeleri, bir ürün, bir marka ya da bir hizmeti kapsıyor olabilir. İmtiyaz sahibi tarafın, belirli bir süre şartı ve bazı sınırlamalarla ticari işlerini yürütmek üzere bu hakkı ikinci bir tarafa devretmesi söz konusu. Franchising’in en önemli tarafı imtiyaz hakkını veren tarafın işin yönetim ve organizasyonu konusunda know-how yani bilgi ve destek sağlıyor olması.

FRANCHISING SÖZLEŞMELERİ İÇİN İPUÇLARI

Franchising sözleşmesi olmazsa-olmaz bir koşuldur. Danışmanlık veren bir yerden yasal bir tavsiye almadan herhangi bir sözleşme imzalamayın, bir ücret ya da depozito ödemesi yapmayın. Gözden geçirmek üzere bir örnek sözleşme alın.

Tipik Bir Sözleşmenin İçerdiği Hususlar

• Koşullar – Franchise süresi ne kadardır? Yenileme imkanınız olacak mı, ve hangi şartlar altında?
• Geçerli olduğu bölge – Franchising sözleşmenizin kapsama alanı nedir? Bu alan içerisinde tek yetkili satış haklarınız olacak mı?
• Ücretler – ne türde bir ilk ödeme yapmanız gerekecek? Satışlar üzerinden ne tür ve ne kadar Franchise ödemesi yapacaksınız? Düzenli bir yönetim ücreti ödeyecek misiniz? Başka masraflar için de ödeme yapmanız gerekecek mi? Maliyetler nasıl belirlenecek?
• Destek – işi başlatırken ne kadar yardım alacaksınız? Daha sonra ne tür bir sürekli destek alacaksınız?
• Sınırlamalar –neleri yapabileceğinize ve işi nasıl yürüteceğinize dair ne tür sınırlamalar vardır?
• Ayrılış – bir sebeple – belki de sağlık nedenlerinden dolayı – işi devam ettiremeyecek durumda olursanız ne olacak? Franchising sözleşmenizi satmak isterseniz ne olacak?

05.05.2007
Şule SOYER
Jeoekonomist