Time dergisinde dünyanın ” bir numaralı ” fon yöneticisi olarak tanımlanan Peter Lynch’in, “Best Seller” olan ” Borsa’da Tek Başına” kitabının sonunda yazdığı altın kurallar:

– Önümüzdeki ay, önümüzdeki yıl ya da üç yıl içinde borsa mutlaka düşecektir.

– Borsadaki düşüşler istediğiniz kuruluşların hisselerini almak için eşsiz bir fırsattır. Son derece başarılı şirketlerin hisseleri inanılmaz fiyatlara düşebilir.

– Borsanın önümüzdeki bir, hatta iki yıl içinde ne yöne gideceğini tahmin etmek olanaksızdır.

– Borsada karlı çıkmak için sürekli haklı çıkmanıza gerek yoktur.

– En karlı hisse her zaman sürprizdir. Hangi şirketin ne zaman nereye satılacağı da öyle. Sonuca ulaşmak için değil aylar, yıllarca beklemek gerekebilir.

– Farklı kategorilerdeki hisselerin riskleri ve avantajları da farklıdır.

– Orta tempolu şirketlerden elde ettiğiniz yüzde 20-30’luk karları toplayarak büyük paralar kazanabilirsiniz.

– Hisse fiyatları kısa vadede beklenenin tam tersi yöne hareket etse de, uzun dönemde şirket kazançları ile orantılı bir gelişme gösterecektir.

– Bir şirketin durumunun kötü olması, daha da kötüleşmeyeceği anlamına gelmez.

– Elinizdeki hisse senedinin fiyatının yükselmesi, haklı olduğunuz anlamına gelmez.

– Elinizdeki hissenin fiyatının düşmesi yanıldığınız anlamına gelmez.

– Hisselerin büyük bölümü yatırımcı kuruluşların elinde bulunan, Wall Street analistlerinin peşinde koştuğu, hisse fiyatı borsa ortalamasının üzerinde artış gösteren ve gerçek değerinin üzerinde olan şirketlerin hisseleri ya yakında değer kaybedecek ya da aynı düzeyde kalacaktır.

– Sırf fiyatı düşük diye vasat bir şirketin hisselerini satın almak zarar getirir.

– Fiyatı gerçek değerinin biraz üzerine çıktı diye hızla büyüyen, karlı bir şirketin hissesini satmak zarar getirir.

– Şirketlerin gelişmelerinin arkasında belli nedenler vardır ve hızlı büyüyen şirketler, bu hızı zamanla yitirirler.

– Karlı bir hisseyi zamanında satın almamış olmak size zarar getirmez.

– Bir hisse, sahibinin kim olduğunu bilmez.

– Asla karlı hisseleri kendi haline bırakıp, kuruluşun gelişimini izlemekten vazgeçmeyin.

– Bir hissenin değeri sıfıra düşerse, hisseye ister 50, ister 25, 5 ya da 2 dolar ödemiş olun, zararınız aynı olacaktır: yatırdığınız her şey.

– Şirketlerin gelişimlerini izleyerek yatırımlarınızdan alacağınız karları arttırabilirsiniz. Hisseler gerçek değerlerinden sapma gösterdiklerinde, ortada daha gerçekçi bir alternatif varsa, elinizdekileri satıp yeni hisselere yönelin.

– Bir şirketin durumu iyiye gidiyorsa, elinizdeki hisselerin sayısını arttırın, durumu kötüleşmekteyse bu sayıyı azaltın.

– Çiçekleri koparıp, otları sulayarak karınızı arttıramazsınız.
borsa

– Her zaman endişelenecek bir şeyler vardır.

– Yeni fikirlere açık olun.

– Etraftaki bütün kızları öpmek zorunda değilsiniz. Pek çok karlı hisseyi kaçırmış olsanız da, borsa ortalamasının çok üzerine çıkmayı başarabilirsiniz.

Şule SOYER

Jeoekonomist

08.02.2006