Firmalar ile insanlar arasında karşılıklı faydanın temin edildiği “alış-veriş” vardır. Bir kimsenin bir firma için faydalı olabilmesi ancak firmanında bu kişi için faydalı olması ile mümkündür. Aksi durumda ise firma bu kişiden gerektiği kadar faydalanamaz.
Verimli bir iş ortamı yaratılması için öncelikle kişinin bir işyerinde çalışmasının sebebinin ne olduğu firma tarafından çok iyi sorgulanmalıdır. Genelleme yaparsak ,herkes kendi kişisel amaçları için çalışır .Bu tespitle personelin, yaptığı işin her ne kadar firma çıkarına olduğunu düşünse de bundan aynı zamanda kişisel yarar sağlayacağını anlaması sağlanmalıdır.
Kişinin çalışmasına karşılık aldığı ücret eğer onun temel ihtiyaçlarını karşılamasına yetmiyorsa yaptığı işe yoğunlaşması da çok alt düzeyde olacaktır. Bu da iş verimsizliğine neden olacaktır. Ancak kişiyi motive etmesi amacı ile verilen düzenli prim ve ödemeler de bir süre sonra çalışan için sıradanlaşarak ilk günkü etkisini göstermeyecektir.
Her insan kendisini başkaları ile kıyaslar. İnsanların motivasyonunu, çevresinde kendisine benzer işler yapanların aldıkları para ve yaşam kalitesi etkilemektedir. Kişi kendisine haksızlık ve eksik değerlendirme yapıldığını düşünüyorsa, motivasyonunu kaybedecektir.
Gezi düzenlemek, prim vermek, piknik düzenlemek, kokteyller ve kaynaşma yemekleri organize etmek ülkemizde motivasyon araçları deyince ilk akla gelenler olmaktadır. Bu etkinlikler temelde çalışanlara ait olma kavramını yükleme, insanların çalıştığı firmayı sahiplenme amaçlarını gütmektedir.
Bu etkinlikler sayesinde çalışanların firmayı sevmesi sağlanabilir, firma içinde bir sinerji yaratılabilir ve takım çalışmalarında daha fazla verim alınabilir.
Kişinin motivasyonunda, yöneticiler ve personel arasındaki ilişkiler de etkilidir. Personelle kısa sohbetler, şakalaşmalar, odalarında ziyaretler motivasyon artırıcı olarak kullanılmalıdır.
Kişisel gelişimin önünü açmak ve çalışanı bu yönde teşvik etmek motivasyonu tetikleyeceği için bu uygulama firmada en yüksek verimliliği sağlar.
Nasıl mı? Tabii ki az maliyetle ve küçük bir çabayla çalışanlarınıza kişisel gelişim imkanı sunarak ve kişileri yaptıkları işten sağladıkları kazancın maksimum olduğu bir ortam yaratarak motive edebilirsiniz.
Bunu şöyle bir sistem kurarak sağlayabiliriz;
Benzer işler yapan firmalar kendilerini kapsayan bir network sistemi ile mesleki anlamda faydalı olabilecek kaynakları tedarik ederek bir workshop yaratabilirler ve çalışanların kullanımına açabilirler. Sistem havuza katılan firmalar arasında işler.Kaynağa ihtiyacı olan çalışan buradan bilgi araması yaptıktan sonra istediği yazıları sistem yöneticisinden sipariş eder; İsteğiniz size kurye ile gönderilir. Ayrıca havuzdaki firmalar üniversite ve il kütüphaneleri ile anlaşarak firma çalışanlarına kütüphanelerden kitapları belirli süreliğine kiralama imkanı sağlayabilirler.
Bu hem ekonomik bir yatırımdır hem de diğer motivasyon araçlarına göre çok ucuz ve başarılı bir uygulamadır.
Üzerinde önemle durulması gereken konu insanın bir kaynak olduğudur. İnsandan alınabilecek verim sınırsızdır buda insanı çok değerli bir kaynak yapar. Firmalarda uzmanlık gerektiren insan kaynakları departmanının personel şefliği anlayışından arındırılarak profesyonel bir anlayışla yönetilmesi, firmaların uzun soluklu olabilmeleri ve verimlilik anlamında hedeflerine kısa zamanda ulaşabilmeleri için en gerekli yapılanmadır.
Şule SOYER
Jeoekonomist 05.05.2007